Alarm dla rodziców! Wasze dzieci oglądają straszne rzeczy, a wy nawet o tym nie wiecie

Patotreści zalewają cały internet

Zbiór materiałów określanych jako "patotreści" jest naprawdę szeroki. Znajdują się w nim m.in. transmisje na żywo, krótkie fragmenty streamów zwane "shotami" (często rejestrowane przez innych użytkowników), filmy publikowane na TikToku oraz różnego rodzaju zdjęcia. Wspólnym aspektem tych treści jest promowanie zachowań, które są społecznie szkodliwe, niezgodne z prawem, a często także zawierają elementy pornograficzne.  Młodzi ludzie odkrywają patotreści z nudów, z ciekawości lub z chęci bycia na czasie. Jak wskazał Arkadiusz Michałowski z dyżurnet.pl, zespół ekspertów NASK, algorytmy także odgrywają tu znaczącą rolę.

Jeśli rejestrując się na TikToku wskażemy, że jesteśmy w wieku nastoletnim, to już po około czterech minutach algorytmy platformy podsuną nam materiały tego typu - powiedział ekspert.

Patostreamerzy często osiągają ogromne zasięgi – na przykład jednego z najpopularniejszych twórców na TikToku, który cieszy się dużą popularnością wśród nastolatków, obserwuje 729 tys. osób, a na Instagramie 698 tys. Im większe zasięgi, tym wyższe zyski dla platform oraz twórców, ponieważ wyświetlanym materiałom towarzyszą reklamy.

Dodatkowym źródłem dochodu są tzw. "donaty", czyli wsparcia finansowe, które można przekazywać za pośrednictwem specjalnych platform lub SMS-ów premium. Zwykle są to drobne wpłaty, rzędu kilku złotych, które w skali miesiąca mogą przynieść dochód od kilkuset do nawet kilkunastu tysięcy złotych.

Dzieci oglądają patotreści. Rodzice są nieświadomi

Zgodnie z raportem "Nastolatki 3.0" opublikowanym w 2023 roku przez Państwowy Instytut Badawczy Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej, polski nastolatek spędza średnio dziennie 5 godzin i 36 minut w internecie. Co istotne, ten czas wciąż rośnie – w 2020 roku wynosił on przeciętnie 4 godziny i 50 minut. Ponadto, co czwarty nastolatek przyznaje się do oglądania tzw. patostreamów, a co szósty ma trudności z jednoznacznym stwierdzeniem, czy oglądane przez niego treści można zakwalifikować jako patostreamy. W raporcie uwzględniono również badania dotyczące tego zjawiska.

Czy według Pana/Pani wiedzy Pana/Pani dziecko/dzieci ogląda(ją) tzw. patostreamy (wulgarne, obsceniczne i nacechowane przemocą widowiska lub transmisje internetowe nadawane na żywo w serwisach streamingowych np. na You Tube, Twich)?

Jedynie 12,9 proc. rodziców odpowiedziało twierdząco, co ilustruje popularność tego zjawiska wśród młodzieży oraz brak wiedzy wśród rodziców.

Rodzice często nie wiedzą, że dzieci płacą patotwórcom - powiedział PAP Arkadiusz Michałowski.

Jak poradzić sobie w tej trudnej sytuacji i uchronić dziecko od niebezpiecznych treści?

Jak radzić sobie z problemem oglądania przez dziecka patotreści?

W raporcie "Patotreści w internecie" z 2019 roku Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę wskazała na negatywne konsekwencje związane z oglądaniem patotreści, które mają wpływ zarówno na sferę emocjonalną, jak i poznawczą. Wśród tych skutków wymieniono m.in. utratę poczucia bezpieczeństwa, rozwijanie błędnych przekonań na temat rzeczywistości i innych ludzi, podejmowanie zachowań szkodliwych dla zdrowia oraz niebezpiecznych interakcji, a także obniżenie nastroju.

Jak zauważyła Magdalena Bigaj, medioznawczyni i twórczyni Fundacji Instytut Cyfrowego Obywatelstwa, autorka książki "Wychowanie przy ekranie", kontakt z patotreściami jest szczególnie ryzykowny dla najmłodszych internautów , których układ nerwowy jest jeszcze w fazie rozwoju, a ich system wartości i normatywny dopiero się kształtuje.

Nasz mózg normalizuje to, co widzi. Wystawiany na dany widok wystarczająco często, uznaje, że jest to coś całkowicie zwyczajnego i znieczula się - także na przemoc czy agresję - zauważyła.

Magdalena Bigaj stwierdziła, że to, co może najbardziej pomóc w tej sytuacji to szczera i poważna rozmowa.

Jeśli wiemy, że dziecko mogło mieć kontakt z patotreściami - rozmawianie z dzieckiem o tym, że takie materiały są źródłem krzywdy wielu osób - tych, które są "bohaterami" filmików, ale też tych, które je oglądają, przyswajając postawy społecznie negatywne. Istotne jest także, żeby rodzice nie wyrażali zgody na założenie przez dziecko konta na platformie społecznościowej, zanim znajdzie się ono w wieku wymaganym przez jej regulamin. Akcent należy położyć również na higienę cyfrową - korzystanie z ekranów przez określony czas oraz odkładanie ich w trakcie nauki, posiłków czy przed snem – stwierdziła.