Czy warto pić mleko? 10 argumentów za i przeciw

22 grudnia 2018

Czy warto pić mleko? Kiedyś pozytywna odpowiedź na to pytanie wydawała się oczywista. Utwierdzały nas w niej nasze babcie, reklamy i kampanie społeczne. Z drugiej strony w społeczeństwie przybywa osób cierpiących na nietolerancję laktozy. Czy mleko jest zdrowe? Jakie są zalety i wady picia mleka?

Czy warto pić mleko? Jeszcze do niedawna szklanka mleka była sposobem na dobry sen, zdrowe kości i urodę . Gorące mleko z miodem miało nas leczyć z przeziębienia, a zimne doskonale orzeźwiało. Wydaje się jednak, że w ostatnich latach podejście do mleka bardzo się zmieniło. Niektórzy wręcz odradzają jego picia, m.in. ze względu na obecność laktozy. Mleko bez laktozy można bez problemu dostać w każdym sklepie. Wiele osób szuka również zamienników krowiego mleka.

Czy powinniśmy pić mleko pochodzenia zwierzęcego? Zalety mleka krowiego

Wielu z nas piło dużo krowiego mleka w okresie dzieciństwa. Instytut Żywności i Żywienia zaleca spożywanie mleka lub jego przetworów w ilości 2 szklanek dziennie w przypadku osób dorosłych. Natomiast dzieci i młodzież według zaleceń IZZ powinny przyjmować dziennie nawet 3-4 szklanki mleka lub jego przetworów, choćby ze względu na białko i dobrze przyswajalny wapń, niezwykle ważny składnik odżywczy. Krowie mleko zawiera witaminy A, E, D i K, a także witaminy z grupy B (B ₁ , B ₂ , B ₆₎ .

Inne ważne dla funkcjonowania ludzkiego organizmu biopierwiastki to m.in. fluor, potas, mangan czy selen. Dzięki obecności cennych białek w postaci np. immunoglobuliny, laktoferyny wzmacnia naszą odporność. Ważne składniki mleka krowiego to także nienasycone kwasy tłuszczowe i fosfor oraz aminokwasy egzogenne, czyli takie, których nasz organizm nie potrafi sam wytwarzać, więc muszą być dostarczane w pożywieniu. Zatem czy warto pić mleko krowie ze względu na jego wartości odżywcze? Eksperci przekonują, że tak. Jeśli jednak nie tolerujesz laktozy i zastanawiasz się, czy pić mleko roślinne, to odpowiedź brzmi: warto spróbować. Mleko roślinne jest lekkostrawne i również zawiera wiele cennych minerałów i witamin.

Czy warto pić mleko migdałowe? Zalety mleka migdałowego

Warto pić mleko migdałowe, zwłaszcza jeżeli nie możesz spożywać mleka pochodzenia zwierzęcego. Uzyskiwany z pasty migdałowej płyn zawiera wiele cennych składników jak wspomniany wapń, białko i kwasy tłuszczowe, które pomagają w obniżeniu cholesterolu. Mleko migdałowe jest również bogate w potas, magnez, żelazo i witaminę B. Ze względu na niską zawartość cukru i niewielką ilość kalorii jest lubianym zamiennikiem mleka krowiego.

Czy warto pić mleko kokosowe? Zalety mleka kokosowego

Od czasu do czasu można sięgnąć po mleko kokosowe, choć zawiera ono dużo tłuszczu i jest wysokokaloryczne. Warto jednak wiedzieć, że krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe znajdujące się w mleku kokosowym łagodzą przewlekłe stany zapalne związane np. z reumatyzmem. Te same kwasy tłuszczowe działają również przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo. Wytwarzane z miąższu kokosa mleko jest bardzo aromatyczne i kremowe w smaku. Mleko kokosowe dostarcza nam cennych składników mineralnych, takich jak mangan czy (w mniejszym stopniu) miedź i fosfor. Spożywane w umiarkowanych ilościach mleko kokosowe powinno mieć korzystny wpływ na nasze zdrowie.

Czy warto pić mleko sojowe? Zalety mleka sojowego

Jeżeli mleko sojowe jest dobrej jakości, warto po nie sięgać. Produkowany z ziaren soi napój ma neutralny smak, dlatego na rynku dostępne są różne rodzaje mleka sojowego. Może być słodzone (wtedy jest dużo bardziej kaloryczne) lub niesłodzone. Wiele zależy też od tego, czy zostanie np. wzbogacone o witaminy i wapń. Trzeba zwrócić na to uwagę, ponieważ niewzbogacony we wspomniane składniki napój nie będzie dobrym źródłem wapnia. Nie oznacza to jednak, że po mleko sojowe nie warto sięgać. Jest bowiem źródłem innych istotnych wartości odżywczych, jak np. kwas foliowy i potas.

Czy warto pić mleko bez laktozy? Zalety mleka bez laktozy

Dlaczego warto pić mleko bez laktozy? Laktoza nadaje mleku charakterystyczny słodkawy smak, ale osoby, które cierpią na nietolerancję tego składnika, nie powinny sięgać po zwykłe krowie mleko. Nietolerancja laktozy przy jednoczesnym jej spożywaniu prowadzi bowiem do odkładania się tego cukru jelitach, powodując przy tym nieprzyjemne objawy, m.in. ból brzucha, nudności czy biegunkę. Dziś mleko bez laktozy jest już bardzo łatwo dostępne, ma zalety ”zwykłego” krowiego mleka i jest dobrym źródłem wapnia.

Jak powstaje mleko bez laktozy? Niektórym wydaje się, że mleko to powstaje wskutek wielu skomplikowanych procesów, a przez to jest niezdrowe. Dietetycy twierdzą, że to nieprawda — po prostu dodaje się do niego enzym, którego osobom cierpiącym na nietolerancję laktozy brakuje w jelitach. Enzym ten rozkłada niebezpieczny dla osób z nietolerancją laktozy cukier. Laktoza jest bowiem dwucukrem składającym się z glukozy i galaktozy. Na cukry proste rozkłada go enzym o nazwie laktaza. Można ją wyprodukować przy pomocy metod inżynierii genetycznej i dodać do ”zwykłego” mleka. Ze względu na zawartość wapnia, dietetycy polecają takie mleko osobom cierpiącym na nietolerancję laktozy.

Uwaga, osoby, które nie mają problemu z trawieniem laktozy, nie powinny spożywać produktów typu ”lactose-free”. Może to prowadzić do zaprzestania wytwarzania laktazy. Najprościej rzecz ujmując — można się ”nabawić” nietolerancji laktozy, spożywając bez żadnej przyczyny produkty, które zostały jej umyślnie pozbawione.

Dlaczego warto pić mleko kozie? Zalety mleka koziego

Warto sięgać po mleko kozie ze względu na jego wysoką wartość odżywczą. Czasami mleko kozie nazywa się też ”hipoalergicznym”. Zawiera ono bowiem bardzo małą ilość uczulającej i występującej w mleku krowim kazeiny. Również laktoza w mleku kozim występuje w niewielkim stężeniu. Ciekawostką jest, że mleko kozie swoim składem najbardziej przypomina mleko kobiece. Zawiera oligosacharydy, które są odpowiedzialne za prawidłową florę bakteryjną jelit. Zaletą mleka koziego jest również to, że dostarcza podobną ilość białka, co krowie mleko. Białko w mleku od kozy jest nawet łatwiej przyswajalne niż to, które znajduje się w mleku krowim. Regularne picie mleka koziego wpływa na pozytywną gospodarkę żelazem, obniża poziom ”złego” cholesterolu i trójglicerydów.

Dlaczego warto pić mleko krowie?

Mleko jest doskonałym źródłem wapnia, niezwykle ważnego dla nas składnika. Odpowiada on nie tylko za zdrowe kości. Przeciwdziała również osteoporozie i wspomaga pracę naszych organów, m.in. pracę serca, mięśni i nerwów. Obok wapnia, głównego budulca kości, mleko dostarcza dużą ilość białka, który jest z kolei budulcem mięśni. Mleko krowie dostarcza nam bardzo dużo witamin z grupy B. Poprawiają one metabolizm i pozytywnie wpływają na kondycję skóry i włosów. Picie mleka wspomaga także produkcję czerwonych krwinek, zmniejsza ryzyko wylewu i chorób serca. Ponadto składniki zawarte w mleku wzmacniają szkliwo zębów.

Czy warto pić mleko przed snem?

Przez lata wmawiano nam, że wypicie przed snem szklanki mleka ułatwi zaśnięcie. Z ”chemicznego” punktu widzenia spowoduje to jednak wzrost poziomu insuliny. Ta reguluje poziom glukozy we krwi. Usunięcie glukozy z krwi pod wpływem wzrostu insuliny sprawi, że tak naprawdę poczujemy się głodni, co może wręcz utrudnić zaśnięcie.

Czy trzeba pić mleko, aby mieć pokarm? Czy trzeba pić mleko w ciąży?

Czy warto pić mleko w ciąży? Czy jest to konieczne? Nadal pokutuje przekonanie, że picie mleka to ”obowiązek” karmiącej matki, która nie chce mieć problemu z laktacją. To błędne myślenie.

Natomiast jeżeli alergie czy nietolerancja laktozy u kobiety nie występują, nie należy rezygnować z picia mleka. Ze względu na jego wysoką wartość odżywczą, zawartość cennego wapnia i witaminy D, warto go organizmowi dostarczać. Pamiętaj jednak, by o swoich wątpliwościach najpierw porozmawiać z lekarzem.

Czy warto pić mleko w proszku?

I tak, i nie. Niektórym może wydawać się, że mleko w proszku nie ma nic wspólnego ze świeżym mlekiem. Nie do końca jest to prawdą. Mleko w proszku to po prostu odparowane i wysuszone, a uprzednio jeszcze spasteryzowane i zagęszczone mleko. Proces ten wbrew pozorom nie obniża wartości odżywczych, a pasteryzacja wydłuża przydatność mleka do spożycia. Dużą wadą mleka w proszku jest za to obecność oksysteroli, czyli produktów utlenienia cholesterolu. Ich szkodliwość można porównać do szkodliwości tłuszczów trans. Warto też wiedzieć, że w mleku w proszku węglowodany występują w postaci laktozy, która może być nietolerowana.

Jakie są wady picia mleka?

Mleko jest dość silnym alergenem. Alergia na białko mleka krowiego dotyczy szczególnie dzieci. Osób nietolerujących laktozy jest stosunkowo wiele. W Polsce może to być nawet 20-25% osób dorosłych i 1,5% dzieci (obniżenie aktywności laktazy, czyli enzymu trawiącego laktozy wzrasta wraz z wiekiem). Problem, jakim jest nietolerancja laktozy, opisaliśmy już na początku artykułu.

Pojawiają się także opinie, że przez zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych i cholesterolu, picie mleka może przyczynić się do rozwoju miażdżycy. Osoby, które są przeciwne piciu mleka, twierdzą, że znajdujący się w nim wapń wcale nie jest tak łatwo przyswajalny przez ludzki organizm . Ich zdaniem dzieje się tak, ponieważ w mleku wapń i fosfor występują w niewłaściwych względem siebie proporcjach. Pojawiają się argumenty, że duże ilości wapnia można znaleźć także w sardynkach, sezamie lub migdałach, więc nie trzeba spożywać go w mleku.

Czy warto pić mleko — podsumowanie

Zatem — czy warto pić mleko? Zdecydowanie więcej jest argumentów za piciem mleka, ponieważ jego wartość odżywcza jest wysoka. Mleko jest przede wszystkim źródłem dobrze przyswajanego przez nasz organizm wapnia. W jednym litrze mleka znajduje się 1,2 grama tego budulca. Żeby dostarczyć naszemu organizmowi taką samą ilość wapnia, należałoby zjeść np. 20 kg jabłek, 10 kg pomidorów lub kilogram twarogu .

Mleko dostarcza również duże ilości białka, budulca mięśni, zapobiega chorobom serca i osteoporozie, wzmacnia odporność. Pomimo wielu wątpliwości wokół picia mleka, wielu ekspertów, wciąż wskazuje na korzyści płynące z jego spożywania. Jeżeli masz jednak obawy związane z piciem mleka, np. podejrzewasz u siebie nietolerancję laktozy, skontaktuj się z lekarzem.