Metformina – co to jest, jak działa i kiedy ją się stosuje?
Metformina to lek o wielokierunkowym działaniu. Przede wszystkim wykorzystywana jest w leczeniu cukrzycy typu 2. Do leczenia jakich innych schorzeń może służyć ten lek? W jaki sposób się go dawkuje? jakie wywołuje skutki uboczne?
Metformina stosowana jest głównie w leczeniu cukrzycy typu 2. Może być podawana jako samodzielny lek lub w połączeniu z innymi preparatami leczniczymi, w tym insuliną. Jej rolą jest kontrolowanie poziomu cukru we krwi. Działanie metforminy przede wszystkim obejmuje wątrobę. Substancja wpływa na proces glukoneogenezy, w wyniku którego dochodzi do przekształcenia aminokwasów i innych związków w glukozę. Dodatkowo metformina zwiększa obwodowy wychwyt glukozy. Te właściwości sprawiają, że metformina sprawdza się nie tylko bezpośrednio w leczeniu cukrzycy, ale też innych chorób występujących w następstwie cukrzycy, np. miażdżycy. Co jeszcze warto o niej wiedzieć?
Metformina a zespół policystycznych jajników (PCOS)
Metformina to lek stosowany także w zespole policystycznych jajników. Zespół policystycznych jajników (PCOS) to choroba, która daje zróżnicowane objawy. Najbardziej charakterystycznymi są zaburzenia cyklu miesiączkowego, ale zespół policystycznych jajników często wiąże się także z insulinoopornością. Przy leczeniu PCOS stosuje się różne grupy leków (między innymi leki antykoncepcyjne czy przeciwtrądzikowe), ale także metforminę. Metformina , zmniejsza wchłanianie glukozy w jelitach, zmniejsza produkcję androgenów w nadnerczach i jajnikach, a także obniża poziom testosteronu.
Metformina a odchudzanie
Metformina wykazuje też pozytywne działanie na redukcję masy ciała. Dzieje się tak zazwyczaj wtedy, kiedy otyłość wynika bezpośrednio z innych problemów zdrowotnych, na przykład cukrzycy czy zespołu policystycznych jajników. Metformina podawana u kobiet z PCOS ułatwia redukcję masy ciała – pozwala na około 30% spadek tkanki tłuszczowej. Metformina włączana bywa jako farmakologiczny środek wspomagający odchudzanie u pacjentów z cukrzycą, jednak spadek wagi nie jest w tym przypadku spektakularny i z pewnością nie można traktować metforminy jako cudownego środka na chudnięcie.
Metformina – skutki uboczne
Metformina jak każdy silny i skuteczny lek wywołuje skutki uboczne. Najczęstsze z nich to wymioty, biegunka, nudności, zaburzenia smaku, ból brzucha i utrata apetytu. Objawy te pojawiają się na początku leczenia i z czasem samoistnie ustępują. Przeciwwskazaniem do stosowania metforminy są: ciąża i karmienie piersią, niewydolność wątroby, zaburzenia czynności nerek. Połączenie metforminy z innymi lekami obniżającymi poziom cukru w niektórych przypadkach może spowodować spadek glukozy zagrażający życiu.
Jak dawkować metforminę?
Metformina jest lekiem wydawany na receptę, częściowo refundowanym. Metformina występuje w postaci tabletek o standardowym lub w spowolnionym działaniu. Tabletki zawierają 500 mg 850 mg lub 1000 mg substancji czynnej. W zależności od przypadku przyjmuje się od jednej do kilku tabletek dziennie.
Tekst zewnętrzny